Geluk is niet: gelukt zijn

André Lascaris, auteur van deze weblog.

Voor de Duitse  filosoof F. Nietzsche (1844-1900) is een succesrijk mens als een roofvogel die soeverein door de lucht zweeft, niemand nodig heeft, en zich voedt met de lammeren, de mensen met een slavenziel zoals Jezus en zijn volgelingen.
Hij vergat dat de roofvogels voor hun voortbestaan lammeren nodig hebben, maar dat lammeren heel goed zonder de roofvogels kunnen. Niet de machtigen en roofgierige uitbuiters zijn soeverein, maar degenen die weigeren anderen op te eten, en hen en zichzelf geweldloos beschermen tegen de roofvogels.

Mislukt

Wat is succes? Ben ik een succesrijk en geslaagd mens? Of ben ik een mislukkeling? Veel pleit voor het laatste. Ik ben dominicaan en leid een leven dat in 1958 in Nederland door nog zo’n zeshonderd mensen werd gedeeld, en nu nog door geen tachtig, bijna allen boven de vijfenzestig.

Geboren vlak voor de Tweede Wereldoorlog is streven naar vrede een belangrijk element in mijn leven geweest. Op de lagere school kreeg ik geschiedenis en dacht ik dat het elkaar afslachten tot het verleden behoorde. Zijn we als mensenfamilie nu meer in vrede dan in 1939? Toen ik in 1958 dominicaan werd, leek het erop dat de katholieke kerk een dialoog zou aangaan met mensen van nu in allerlei contexten en culturen. De ontwikkelingen van de laatste jaren laten zien dat het leiderschap van deze kerk terug naar de geslotenheid van het verleden wil.
Geen van mijn publicaties werd een bestseller. Ik weet niet of ik iemand heb geïnspireerd christen te worden, misschien hebben mensen zich wegens mij wel afgewend van het christendom. Zo kan ik nog even doorgaan. Inmiddels begint de dood zachtjes aan mij te rukken. Kortom, ik ben een mislukking.

Ik hoef niet te lukken

Het ‘schandalige’ is dat ik me niet ongelukkig voel, en eigenlijk wel vrede heb met mijn leven. Is dit geen blindheid? Ik heb me bij veel dingen die ik gedaan heb, gevoeld als een vis in het water. Ik denk dat ik iets aan het leren ben over wat het is mens te zijn, mijzelf te worden, en met de afwezige Aanwezige op weg te zijn.
Eén van de dingen die ik meen te leren is dat ik niet hoef te ‘lukken’. Er zijn misschien mensen die vinden dat ik succes op succes had moeten stapelen. Maar het evangelie heeft mij nooit succes beloofd.

Geluk is niet: gelukt zijn

Volgens een oude theologische traditie is het doel van de mens het geluk. Dit geluk bestaat niet in succes of in ‘gelukt zijn’, maar is leven in vertrouwen dat alles een gave is, je laten meenemen op arendswieken (Ex. 19, 4), geloven dat er van je gehouden wordt om van daaruit als vanzelf voor anderen op te komen.
‘Wat verlang je? ‘werd me gevraagd op het moment dat ik ingekleed werd als Dominicaan. En ik gaf het gebruikelijke antwoord: ‘Gods barmhartigheid en die van jullie’.
Ik geloof dat ik die gekregen heb. Mijn leven is geen mislukking, al zie ik weinig zichtbare vruchten.