Gezichten ontwaren in onze systemen

Een Middeleeuwse schandpaal.

In de loop van deze geschiedenis hebben we allerlei instellin­gen uitgevonden om het kwaad te beheersen: de staat, de rechtbank, de economische markt. Maar zij keren het kwade getij door zelf te dreigen met geweld of dat metterdaad uit te oefenen. De staat heeft een leger. De rechtbank beroept zich op de staat en bekommert zich vaak weinig om het slachtoffer. Velen in onze wereld gaan ­ten gronde aan de gevolgen van de manier waarop onze huidige economie werkt.

We proberen deze systemen te veranderen en lopen dan dik­wijls vast op taaie structuren. Ze zijn vaak anoniem, instel­lingen zonder ge­zicht. Het is bijvoorbeeld niet gelukt om één schuldige aan te wijzen voor de beslissing een atoombom op Hiroshima te werpen. Of, dichterbij, om één schuldige te ontwaren in het netwerk van financiële instellingen dat tot de huidige economische crisis heeft geleid.

Hoe worden we vrije mensen, omgeven als we zijn door deze instellin­gen? Allereerst door de illusie op te geven dat wij de wereld hier en nu in een paradijs kunnen veranderen. We zullen de onderdruk­king die we voelen vaak moeten uithouden. Ten tweede kunnen we de druk van die instellingen op ons verminderen door met anderen een gemeen­schap, een groep, een kring te vormen waarin we proberen met vallen en opstaan elkaar vrij te maken. In de christe­lijke traditie is een groep gevormd van hen, die willen leven in de geest van Jezus. Deze wordt ‘kerk’ genoemd.

Ten derde kan ik met deze groep (en met andere) proberen mij en mijn medemensen te ontworste­len aan de systemen, die in onze geschie­denis ontstaan zijn. Er zijn vele bewegingen daarbij actief, Amnesty Interna­tional bijvoor­beeld is een goed voorbeeld van hoe daarbij te werk te gaan.
Geprobeerd wordt in die strope­rige instellin­gen concrete gezichten te ontwaren en namen te vinden van zowel slachtof­fers als daders. De daders spreek je aan op hun verant­woorde­lijkheid. Je confronteert hen met zich­zelf. Je maakt ze niet tot zondebok, je beseft dat hun feitelijk macht soms gering is. Maar hun geringe moge­lijkheden kunnen nooit reden zijn om dus elke verantwoordelijk­heid te ontlopen.

Soms hebben deze acties – vaak pas na lange tijd – succes, soms falen ze. Jezus doet niet anders. Een groep mannen brengt een vrouw naar hem toe, die betrapt is op overspel (Johannes 8:3-11). Ze vormen een kring om haar heen en vragen hem of ze haar mogen steni­gen. Jezus antwoordt: ‘Wie van jullie zonder zonde is, laat die als eerste een steen naar haar werpen.’ De kring valt uiteen: ‘een voor een’ vertrekt.

Jezus vergeeft onvoorwaardelijk. De kracht dit te doen schrijft hij toe aan God. Daarmee zegt hij dat de geschiedenis van ons mensen voortge­stuwd wordt door deze vergeving. Hij legt getui­genis af van dit vertrouwen door ervoor te sterven. Zijn dood bezegelt zijn keuze voor de God die onvoorwaardelijk vergeeft.
Wij kunnen vrij worden dankzij zijn keuze, zijn leven en dood. Het geloof in de verrijzenis spreekt uit dat God zich met zijn levens­keuze vereenzelvigt. Wie zich met Jezus verbinden en hem willen navol­gen, delen in zijn geest, in de Adem van God.  Zij ontvangen de kracht te handelen in hun tijd en op hun plaats zoals Jezus dit deed in de zijne.

Bevrijd worden van het verleden, geeft vertrouwen in de toekomst. Vergeving houdt ook een belofte in. En een belofte schept een eilandje van (betrekkelijke) zekerheid in de oceaan van onzekerheid die de toekomst altijd is. Een belofte dat de Adem van God ook in de toekomst met ons zal meegaan. We durven de toekomst aan.

Delen:

Schrijf een reactie

Opgeslagen onder Geloven vandaag

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *