Gedachten bij de pauskeuze

Deze dominicaner kardinaal – een zangvogel uit Brazilië – doet niet aan het conclaaf mee. Er zijn drie menselijke dominicaanse kardinalen.

Binnenkort wordt er een nieuwe paus gekozen. Dat gebeurt in een besloten vergadering van kardinalen van onder de tachtig jaar. Er zijn 118 stemgerechtigden.Voor vele mensen is de keuze een soort amusement. De media hopen op een zwarte paus. Dat zou de amusementswaarde verhogen, vermoeden ze. De Afrikaanse bisschoppen zijn echter zeer conservatief.

Wat er tijdens en rondom de stemmingen gebeurt weten we niet. Erg goed kennen de kardinalen elkaar niet. De dagen voor het conclaaf worden waarschijnlijk gebruikt voor nadere kennismaking, maar we weten niet hoe dat gebeurt. Gebeurt dit tussen twee of drie man? Praten ze gezamenlijk over mogelijke kandidaten? Of stemmen ze gewoon en laten ze het van het lot afhangen, of zoals anderen zeggen, van de heilige Geest, wie er gekozen wordt? We weten niet hoe het gaat.

Dominicaans conclaaf

Ik heb een keer als stemgerechtigde de keuze meegemaakt van een magister, de voorman, van de orde van de Dominicanen. Dat gebeurt ook in een conclaaf – dat was zo al geregeld voordat het kiezen van een paus in een conclaaf werd doorgevoerd.

In het geval van het kiezen van de magister kwamen de ongeveer 120 stemgerechtigden in taalgroepen bijeen. Je kon iemand noemen; als die bij de taalgroep hoorde werd hij de gang opgestuurd totdat men over deze kandidaat was uitgepraat. Je kon ook als taalgroep iemand uitnodigen van een andere taalgroep en met hem een gesprek voeren. Daarna was er nog een algemene ‘caucus’ van stemgerechtigden, waarin over de verschillende kandidaten gesproken werd. De kandidaat die werd besproken, werd de gang opgestuurd.

De volgende ochtend vonden de stemmingen plaats. In een klein aantal stemmingen was de zaak rond. Daarbij moet aangetekend worden dat de helft plus één genoeg was om gekozen te worden, terwijl bij de pauskeuze tweederde van de stemmen plus één (voor het geval iemand op zichzelf zou stemmen) vereist is.

Zeker is: de paus is conservatief

Het heeft geen zin om te speculeren wie er gekozen wordt. Toeval, het hebben van een aantal stemmen op een bepaald moment waarna, min of meer opgelucht, de meerderheid zich aansluit; het gevoel dat een bepaalde kandidaat met veel stemmen toch op een te grote weerstand stoot; leeftijd, ervaring, talenkennis al deze factoren spelen een rol. Bekend is het gezegde: wie als paus het conclaaf binnengaat, komt er als kardinaal weer uit.

Het enige zekere is dat de nieuwe paus conservatief zal zijn, want anders was hij nooit kardinaal geworden. Conservatief zijn hoeft niet slecht te zijn, want de taak van een paus is over het algemeen de kerk te bewaren, te ‘conserveren’, bij elkaar te houden.

Het zou echter goed zijn als de nieuwe paus, geconfronteerd met bijvoorbeeld het gebrek aan priesters, het celibaat niet meer verplichtend zou stellen. De kerk zou erbij winnen als de bisschoppen gekozen zouden worden door het bisdom. Vrouwen zouden evenzeer priester, bisschop of paus moeten kunnen worden. En evenals bij de dominicanen zouden de kerkelijke regels niet meer onder zonde verplicht gesteld moeten worden.