De slaaf die zijn talent begroef had gelijk

Talenten.

Talenten.

Onlangs deed een lid van een studiekring waarvan ook ik lid ben een klein onderzoek. Hij vroeg enige mensen hoe zij in één zin de parabel interpreteerden van de talenten in Matteüs 26, 14-30.

Een mens gaat op reis gaat en vertrouwt zijn bezit toe aan drie slaven, ieder naar zijn ‘dynamiek’. Degene die hij vijf talenten toevertrouwt, komt onmiddellijk in actie en verdient er nog vijf talenten bij. De slaaf aan wie hij twee talenten toevertrouwt, doet hetzelfde. Hij gaat aan de slag en verdient er twee talenten bij. De derde slaaf krijgt één talent, maar hij doet er niets mee. Hij gaat ver weg van de andere twee, graaft een gat in de grond en verbergt het geld van zijn heer.

Als de heer van deze slaven na lange tijd terugkomt en de slaven ter verantwoording roept, prijst hij de eerste en de tweede slaaf en belooft hen dat hij hen zal aanstellen over veel.

De derde slaaf zegt tot zijn heer: ‘Heer, ik ken u: u bent een hard mens, die oogst waar u niet hebt gezaaid en bijeenbrengt vanwaar u niet hebt uitgestrooid. Ik ben bevreesd geworden. Ik ben ver weg gegaan en heb uw talent verborgen in de grond: zie, hier hebt u het. Het is van u.’ De heer noemt de slaaf slecht en sloom. Hij weet toch dat de heer oogst waar hij niet heeft gezaaid. De slaaf had het geld minstens kunnen beleggen bij de bankiers. Dat ene talent geeft hij aan degene die vijf talenten heeft. ‘Aan al wie heeft zal worden gegeven en wie niets heeft, ‘ook wat hij heeft zal bij hem worden weggehaald.’ De derde slaaf wordt eruit gegooid, de duisternis in.

Mij heeft het altijd verbaasd dat we hier te maken hebben met een handelen van de heer dat inging tegen de sociale en economische regels van die tijd. Ik gaf toe dat ik de parabel niet echt begreep. Wat de derde slaaf betreft: men zou uit zijn gedrag kunnen afleiden dat hij krijgt waar hij op rekende. Handel dus anders. Goed ontmoet goed, kwaad ontmoet kwaad.

J. Joachim en anderen lezen de parabel als verwijzend naar de wederkomst van Christus op het eind der tijden en als een oproep tot waakzaamheid. De parabel zou kunnen gaan over het laatste oordeel over de christenen. Iedereen is het erover eens dat met talent geld bedoeld wordt en dat het woord hier niet in overdrachtelijke zin gebruikt wordt.

Bij de begrafenis van Nelson Mandela sprak ook bisschop Z. Ziwa. In zijn preek citeerde hij uit deze parabel. Hij verklaarde zich solidair met de derde slaaf. Want deze ontmaskerde het systeem, waarin hij gevangen zat. Dat had Mandela ook gedaan. En ook hij had jaren in het duister gevangen gezeten.

geld-put

Deze parabel lijkt geschreven voor onze tijd, nu het kapitalisme in crisis is.

De grondregel van de economie in de tijd van Jezus (en nog eeuwen daarna) was immers dat koper en verkoper gelijk overstaken. Je kon wel rijk worden, maar dan moest je geld uitlenen zonder rente te vragen of geld kwijt te schelden. Want je verplichtte zo hen die je financieel geholpen had aan jou. Je kon dan je eisen stellen. Het was verboden om winst te maken of bij de bank rente te ontvangen. Natuurlijke weken daar heel wat mensen vanaf. De heer in de parabel gedraagt zich als een kapitalist en hij schaamt zich er niet voor. De derde slaaf neemt afstand, ook van zijn kameraden. Hij kent zijn heer en weet dat hij een hard mens is en oogst wat hij niet heeft gezaaid. Hij weet ook dat in het systeem van zijn heer wie heeft, meer krijgt, en wie niets heeft moet bijna altijd inleveren.

Deze interpretatie bevredigt mij meer dan de uitleg van de parabel als een oproep tot waakzaamheid. Deze parabel lijkt zo wel voor onze tijd opgeschreven. Wij leven in een kapitalistische maatschappij. De oplossing in de huidige crisis wordt gezocht in het verder uitbreiden van het kapitalisme. We moeten proberen aan te geven dat onze aarde grenzen heeft en we niet oneindig door kunnen gaan met ons te verrijken.

Laten we het geld even begraven, een ‘time out’ nemen en met elkaar in gesprek gaan over eventuele alternatieven, Doen we dit niet dan lopen we gevaar een mens te worden zoals de heer die oogst wat hij niet heeft gezaaid. Maar een oproep tot een ‘time out’ zal niet populair zijn: het lot van de derde slaaf kan ook het onze worden.

Delen:

4 Comments

Opgeslagen onder Bijbel

4 Responses to De slaaf die zijn talent begroef had gelijk

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *