Wees geen stemvee maar invloedsleider!

De paus is een bijzonder geval: hij is een invloedsleider, maar heeft allerlei mensen en bezittingen om hem heen die behoren bij een machtsleider

Vorige week kozen we onze lokale machtsleiders. Zij hebben een zekere mate van macht over ons, zij besturen ons. De geringe opkomst laat zien dat we de plaatselijke overheid niet zo belangrijk vinden, ook al is erop gehamerd dat deze verkiezingen heel belangrijk waren. Volgend jaar krijgt de plaatselijke overheid de regeling van de zorg in handen. Hoe die regeling er uit zal zien, weet nog niemand.

Er wordt gezegd dat de plaatselijke overheid dichter bij de doelgroep staat. Omdat vele gemeenten te klein zijn om voldoende ambtenaren te hebben die van de hoed en de rand weten, moeten de gemeenten fuseren. Dat betekent dat de plaatselijke overheid verder weg komt te staan van de burger. Ook letterlijk: vroeger hoefde ik maar twee hoeken om te slaan om een paspoort aan te vragen of om een beroep te doen op de wet die het mogelijk maakt mensen met een handicap te laten functioneren in de maatschappij. Nu moet ik een kwartier met de bus om bij het gemeentehuis te komen, waar je een nummertje moet pakken om aan de beurt te komen.

De operatie ‘terug naar de gemeente’ is een bezuinigingsoperatie, want de gemeenten krijgen minder geld dan de landelijke overheid tot haar beschikking had.

Kenmerkend aan de verkiezingen was ook dat er talrijke plaatselijke partijen meededen. Op zich is dit heel democratisch. Soms hebben ze een goede kwaliteit. Sommige hebben geen program of zijn gefocust op één onderwerp. Een voorbeeld is de partij ‘Ouderen en veiligheid’ in Zaanstad, waar de naam van de partij alles uitdrukt wat ze te bieden hebben.

Een programma maken is ook niet eenvoudig. De dagelijkse gebeurtenissen halen het programma gauw in. Het is vaak beter om op een persoon te stemmen die intelligent en betrouwbaar is en die de noodzakelijke veranderingen goed kan opvangen dan op een programma. Landelijke partijen geven in elk geval nog de algemene richting aan. Bij lokale partijen is dit moeilijker vast te stellen.

Het zal moeilijk worden om een coalitie te vormen tussen de talrijke partijen die vaak maar één zetel hebben. Hier kan het betrekkelijke  nieuwe  duale  systeem gunstig uitwerken: men kan elders wethouders gaan zoeken en uitnodigen lid te worden van het college van ‘B en W’.

Het is goed dat er niet alleen machtsleiders zijn, maar ook invloedsleiders. Onder die laatsten denk ik aan mensen die in de sociale media actief zijn, maar ook priesters en predikanten horen hierbij, en iedereen die iets doet in de journalistiek.

Kennedy was een machtsleider die na zijn dood een invloedsleider werd.

Je kunt niet tegelijk machtsleider en invloedsleider zijn. Kennedy was een machtsleider die na zijn dood een invloedsleider werd. President Carter werd een invloedsleider toen hij president af was. Aristide, lid van de Salesianen en priester op Haïti was een invloedsleider totdat  hij president werd.  De paus is een bijzonder geval: hij is een invloedsleider, maar hikt allerlei mensen en bezittingen om hem heen die behoren bij een machtsleider.

Volgens de antropoloog Duzémil heeft iedere samenleving drie lagen: het volk dat zorg heeft voor eten en drinken, machtsleiders en invloedsleiders. We vinden ze onder meer terug in de verhalen van de beproevingen van Jezus in de woestijn bij Matteüs en Lucas: de mensen die voor brood zorgen. De priesters en de machtsleiders. Lucas heeft een andere volgorde: de invloedsleiders zijn voor hem belangrijker dan de machtsleiders.

De komende vier jaar zullen de invloedsleiders heel belangrijk zijn. Zij kunnen door hun commentaar de machtsleiders in een bepaalde richting sturen. We moeten meer plaatselijk nieuws gaan lezen, aanhoren en bekijken. De laatste verkiezingen hebben meer teweeggebracht dan we dachten.