Pasen, Hemelvaart, Pinksteren: drie-enig feest

In Pinksterkerken (hier is een zalving bezig in een Amerikaanse kerk) zijn gelovigen veel expressiever, in woord en gebaar.

Dat wij de drie feesten van Pasen, Hemelvaart en Pinksteren vieren, danken we voor een goed deel aan de evangelist Lucas. Hij heeft het ene gebeuren van de verrijzenis van Jezus in drie feesten uitgewerkt.

Daarbij sluit Lucas aan bij de Joodse religieuze feesten. Eerst Pasen: Het accent valt op de ontdekking dat Jezus leeft – dat is de oudste formulering van het Paasgebeuren. Ze komt mede tot stand in en door discussies met leerlingen die twijfelden. De leerlingen voelen en geloven dat het hun vergeven is dat ze zo vaak hem niet hebben gevolgd en dat ze hem in de steek hebben gelaten in de Hof van Olijven, en hem niet hebben gesteund. Jezus leeft en scheldt hun hun schulden vrij.

Op Hemelvaart wordt de afwezigheid van Jezus erkend. Hij loopt niet meer in zijn bruine en okerkleurige kleren op de wegen van Galilea of door de straten van Jeruzalem. Er is een afscheid: de leerlingen moeten niet naar boven kijken, maar oog hebben voor mensen om hen heen. Ze kunnen er zeker van zijn dat ze niet verweesd achterblijven. Jezus is de herder die allen begeleidt, met ons meebidt, ons vertegenwoordigt bij God en wij, leerlingen, proberen de mensen te vertegenwoordigen bij God.

Pinksteren, een Joods oogstfeest, is een uitbarsting van de Geest of Adem van Jezus. De leerlingen ervaren de kracht van Jezus in hun midden, ze worden Kerk. Hun angst verdwijnt en vrijmoedig gaan zij getuigen van de verrijzenis van Jezus. Ze nemen besluiten die hen spoedig van hun joodse wortels zullen vervreemden: niet-joden worden toegelaten tot de Kerk, zonder eerst besneden te zijn. De voorschriften die over rein en onrein gaan, verdwijnen. Er wordt niet meer geofferd.

Het begin van de kerk, of liever ‘kerken’ begint op Pinksteren. Ik heb de indruk dat de eerste kerken zeer charismatisch waren. De gelovigen spraken in talen, zowel vrouwen als mannen deden mee. Nog steeds bloeien de zogenaamde Pinksterkerken, waar spreken in talen het centrale gebeuren is.

Zeer veel christenen behoren tot een Pinksterkerk, vooral in het zuidelijke deel van de wereld. Ik ben zelf ooit in Puerto Rico geweest. ’s Avonds waren er verschillende christelijke groepen actief. Ik kreeg de indruk dat zij poogden in talen te spreken. Enkele meisjes gingen inderdaad in een soort extase vreemde klanken uitbrengen.

In Nederland bestaat bij mijn weten een charismatische beweging. Ik heb van deelnemers gehoord dat zij genazen van wrok, ressentiment en rivaliteit. De apostel Paulus was niet zo enthousiast over sessies ‘in talen spreken’; hij vond dat iemand die klanken dan moest uitleggen.

Wat vond de schrijver van het verhaal van Pinksteren? Een scherpe analyse van G.A. de Groot in ‘Verwekkingen’ een Bundel ter ere van F. Breukelmans, laat zien dat de taal waarin de Joden in Jeruzalem spreken die van de Tora is, de Wet van Mozes. Zij die ervan uitgingen dat zij het alleenrecht hadden op de uitleg ervan, horen de Tora op een nieuwe wijze.

Wij, die leven in de 21e eeuw, zijn sterk verdeeld. We leven vanuit de christelijke traditie of vanuit een spiritualiteit, of vanuit onze seculiere traditie. Het is mogelijk dat deze verschillen ons verrijken. We moeten dan de Tora als onze gemeenschappelijke taal hebben: niet zozeer dat wat er op schrift is gesteld, maar de praktijk van gerechtigheid en vrede.