Niets te vieren op Nieuwjaarsdag

vuurwerkToen ik pas in Engeland woonde, ontdekte ik dat het land weinig algemene feestdagen kende. Zo had ik me verheugd op een feestelijke viering van de jaarwisseling. Nederland heeft de traditie om Oudjaar te vieren met oliebollen en appelbeignets. Voor velen is vuurwerk afschieten onverbrekelijk verbonden met Nieuwjaar. Voor sommigen hoort bij Nieuwjaar een duik in de zee, een soort seculiere doop. Weer anderen verbinden Nieuwjaarsdag met het Nieuwjaarsconcert in Wenen of zoeken naar zendgemachtigden die het schansspringen laten zien.

Niets van dat alles in Engeland, althans toen ik jong was. Er gebeurt wel wat in Londen op Trafalgar Square, maar dit is niet veel meer dan een feestje van een groepje jongelui. Ik heb van die avond nog wat proberen te maken door een medebroeder uit te nodigen voor een biertje in een pub, waar overigens ook niets te bespeuren was van een feestelijke stemming.

De jaarwisseling wordt in Engeland niet gevierd, wel in Schotland, waar het vooral schijnt te bestaan in een nacht met veel drinken. Kennissen die de jaarwisseling in Parijs vierden, gingen de straat op om te genieten van het vuurwerk, om vervolgens te ontdekken dat het er niet was. Ik doe geen onderzoek naar de viering van Oud- en Nieuw. Het is in elk geval geen feest dat in heel Europa gevierd wordt.

Het is evenmin een ‘christelijke feestdag’. De kerkelijke leiding wist niet goed wat ze aan moest met de viering van Nieuwjaar. Tot aan de liturgische veranderingen in de katholieke kerk vierde ze op Nieuwjaarsdag de besnijdenis van Jezus. Wat er te vieren was, werd me nooit duidelijk. In elk geval werd het Jood-zijn van Jezus bevestigd. Tegenwoordig vieren we ‘Maria moeder van God’, een verwarrende titel van Maria, die vooral aan moslims moeilijk uit te leggen valt. De titel van het feest is een soort noodsprong, lijkt het wel. In de protestante kerken is Oudjaar vaak een bezinning op het goede en vooral het slechte van afgelopen jaar.

De gebruiken rond Oud- en Nieuw stammen uit de tijd van voor het christendom. Het is een overlevingsfeest zoals er meer zijn in december: Kerstmis, Sinterklaas, St. Martinus. Daarom moet er veel gegeten en gedronken worden; het is een eten en drinken tegen de dood in, vierend dat we nog leven. Het vuurwerk moet de demonen wegjagen die ons anders misschien in bezit nemen.

Voor ons is 1 januari een gewone dag. We hebben een punt nodig om vandaar onze tijd te meten, de gang van de seizoenen te kunnen vaststellen. Dat punt is willekeurig gekozen. Het heeft geen religieuze betekenis. Maar nu het als meetpunt is gekozen, moeten we er wel aan vasthouden. Elk alternatief maakt het leven nog ingewikkelder. Andere culturen en maatschappijen hebben een ander ijkpunt gekozen, zodat we met verschillende jaartellingen moeten leven.

We hebben niets te vieren op Nieuwjaarsdag. Er is geen enkele reden Oud en Nieuw te vieren of daaraan een religieuze betekenis te geven. We hoeven geen goede voornemens te maken die we in de meeste gevallen toch niet zullen houden. Maar eenmaal per jaar oliebollen en appelbeignets eten is een smakelijke traditie. En er is niets op tegen om de dagen waarop wij dat doen Oudjaar en Nieuwjaar te noemen.

 

Delen:

Schrijf een reactie

Opgeslagen onder Vieringen en sacramenten

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *