Misschien kunt u deze tekst niet lezen. Niet omdat u blind ben geworden. Of omdat de tekst slecht is afgedrukt of in een taal is geschreven die u niet verstaat. Niet omdat u gevangen bent en van de bewakers de tekst niet mag lezen. Het is allemaal veel eenvoudiger.
U bestaat gewoon niet meer. Niet door ziekte, een ongeluk, een moord, maar door de ondergang van de wereld. Er zijn berichten binnengekomen, vertelden mij een paar vrienden, die aangeven dat rond 25 september de wereld zal vergaan. Geloven deden ze het niet, maar soms werden ze wel wat depressief van films en romans die de ineenstorting van onze aarde aankondigden
Op zich is dit niet zo’n vreemd bericht. Natuurlijk kan de wereld vergaan. Een klimatologische crisis waarna er voor de mens geen plaats meer is – dan blijkt niet de mens maar de insecten de kroon van de schepping te zijn.
Of, wat misschien nog dramatischer is, er komt een gloeiende steen uit het hemelrijk op ons af: te groot om te kunnen denken die wordt wel kleiner. Te snel om hem in een andere baan te brengen en zijn invloed af te wenden Het kan een gloeiende steen zijn die groter is dan een van onze continenten. Misschien is een klein stootje of een rakelings passeren goed genoeg om onze aarde te doen vergaan.
Het is geen leuke gedachte dat ons bestaan als individu, als samenleving en als cultuur zo kwetsbaar is. Stel je voor dat je de ondergang van onze prachtige planeet al jaren of maanden aan kunt zien komen. Wat doe je in die tijd? Zelfmoord plegen? Of toch maar dat fruitboompje planten dat in de lente zo een prachtige bloesem draagt? Lopen de kerken weer vol als mensen verwachten dat God dankzij ons bidden wel zal ingrijpen en de beperkte vrijheid van de ‘benedenmenselijke’ natuur zal wegnemen?
Het toekomstperspectief van een aarde die vernietigd zal worden is niet aantrekkelijk. Het bedreigt ons. De verwachting van deze toekomst maakt ons machteloos. De vooronderstelling dat de aarde eeuwig zal bestaan staat onder druk, vooral wanneer wij denken zelf onsterfelijk te zijn.
Het einde van de wereld als komst van de vredevorst.
De aankondigingen van de ondergang van de aarde schijnen het meest voort te komen uit de christelijke traditie. De beelden zijn soms schokkend. ‘Ik zag in mijn visioen de paarden en hun berijders, de ruiters droegen vuurrode, grijsblauwe en zwartgele harnassen en de koppen van de paarden waren als leeuwenkoppen en uit hun bek kwamen vuur en rook en zwavel. Door deze drie plagen werd een derde deel van de mensen gedood’ (Apocalyps 9, 17-18). Wanneer de leerlingen van Jezus bewonderend naar de tempel kijken zegt hij aan hen dat er geen steen op de andere zal blijven (Lk 21, 6).
Wanneer moderne ‘profeten’ het einde van de wereld aankondigen, worden oude verzen en beelden losgemaakt uit hun context. In de joodse en christelijke traditie is de inhoud van de belofte niet dood en verderf, maar vrede en gerechtigheid. ‘Wie dorst heeft, hier is water; en allen die geen geld hebben, kom, koop koren en eet zonder geld’ (Jesaja 55,1).
De toekomst zal behoren aan gerechtigheid en vrede. Dat het doorbreken van de zachte krachten de wereld op zijn kop zetten is zeker. Juist zo worden de negatieve krachten ontmaskerd en laten ze zien wie ze zijn. Dat zal een schokkende ervaring zijn. Maar daaruit staat een nieuwe wereld op.