Klusjesman uit Nazareth in verzet

Miljoenen mensen, veertig miljoen naamloze mensen zeggen sommigen, zijn bezig aan een exodus, een uittocht. Wegens acuut levensgevaar, wegens het uitdrogen van meren en rivieren, wegens wapens die op hen worden gericht, bommen uit de hemel, wegens niet te verdragen honger, met verstofte toch nog levende idealen, misschien in de hoop op bevrijding uit onrecht, zijn mensen onderweg. Zij verdwijnen uit hun land, nemen hun cultuur en godsdienst mee, hun verhalen over God, zoeken naar een nieuw land.

Syrische vluchtelingen in Noord-Irak

Syrische vluchtelingen in Noord-Irak

Een van de meest karakteristieke uittochtverhalen is dat van de Bijbel met als titel Boek van de uittocht, Exodus, Dit zijn de namen, respectievelijk in het Nederlands, in het Grieks en Hebreeuws.

Het is een verhaal dat door joden en christenen nog steeds wordt verteld en gevierd. Het is geen verhaal van veroveraars, al lijkt het er vaak wel op. Het gaat om slaven die zich onttrekken aan de macht van hun meesters. Onderweg moeten ze nog een volk, een gemeenschap, worden.

Ze ontdekken dat hun vlucht uit onderdrukking niet geïnspireerd wordt door hun eigen dromen van gratis groente, vlees en brood, maar door een oproep naar gerechtigheid. Ze voelden zich gedragen door iets, iemand, die groter is dan zij allemaal bij elkaar. Ze ontdekken langzamerhand dat deze onvoorwaardelijk van hen houdt en dat het hun opdracht is die liefde aan medemensen door te geven. Hun vlucht, hun opstand, heeft talloze mensen geïnspireerd. Ook deze opstanden waren niet geweldloos.

Een van de meest opmerkelijke verzetsbewegingen was die van een klusjesman uit Nazareth. Zijn verzet was geweldloos. Volgens hem was het beter gedood te worden dan te doden. Hij verraste degenen die met geweld zich sterk maakten, door hen in woord en daad te confronteren met henzelf en hun geweld. Dit betekende een confrontatie met hun strijdvaardige en gewelddadige goden. Hij liet zijn gehoor ervaren wat het betekende vergeven te worden, bevrijd te worden van zowel morele als materiële schulden. De evangelist Lucas noemt zijn levensreis een ’uittocht’. Hij werd verworpen en omgebracht.

winkelstraat

In onze tijd is een klein volkje, Nederlanders, zo rijk en zo goed bewapend dat het geen uittocht onderneemt, maar God liet verdwijnen. Het hoopte zonder God vrijer te zijn, meer mens, meer autonoom. De moraal stort heus niet in elkaar wanneer God verdwijnt. Stelen blijft verboden, een valse eed afleggen eveneens, en zo ook doden, je ouders in de steek laten.

Eerder integendeel. Godsdienst is altijd verbonden geweest met dood en geweld. Laten we het nu zonder God doen. We proberen al te leven in een minder gewelddadige samenleving dan vroeger. We hebben de doodstraf afgeschaft. Je mag kinderen niet slaan. Vrouwen en mannen hebben gelijke rechten.

De idee van God moet gelouterd worden. Welke God laten wij verdwijnen? Is het de God die onderdrukt, de God die al wat leeft en bestaat bestiert, almachtig is, een plan voor ieder van ons heeft?

Leven zonder God zou dan strikt genomen een samenleven zonder geweld moeten zijn, meer nog een ’voorvechter’ van de vrede zijn. Maar in feite sluimert het geweld onder de oppervlakte.

Terwijl ik dit probeer te schrijven, ontploffen in België de bommen. Is het mogelijk te leven met een God in wie geen geweld is? Kunnen we proberen te leven in de geest van die klusjesman uit Nazareth en in hem God ‘zien’.

De God van het geweld mag/moet verdwijnen. Is er een ontwikkeling van een ‘gewelddadige God’ naar ‘geen God’ en verder naar een ‘God in wie geen geweld is’? Lopen de Nederlanders te hard of blijven ze juist achter?

Delen:

1 reactie

Opgeslagen onder Jezus, de Christus

One Response to Klusjesman uit Nazareth in verzet

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *