‘Europa geïsoleerd door mist’

Bij toeval zag ik vorige week op de TV het begin van de viering van de negentigste verjaardag van koningin Elizabeth. Deze viering begon met een dankdienst in de kathedraal van St Paul in Londen, gebouwd door Christopher Wren en voltooid in 1720.

Een wonderlijke viering. Ten dele middeleeuwse kleding, hoog goud gemijterde bisschoppen, een plechtige binnenkomst, alles georganiseerd en uitgevoerd met militaire precisie. Het ziet er naar uit dat de scheiding tussen kerk en staat in Engeland nooit voltrokken is. Maar iedereen weet dat de staat geen cent besteedt aan het onderhoud van de kathedraal. Misschien betaalt de staat wel de huur voor het gebruik van de kerk.

queen90

In bijna elke westerse staat is er een scheiding tussen kerk en staat. Maar overal wordt ermee gerommeld. Het is een belangrijk thema van de Amerikaanse grondwet. Op papier lijkt in de Verenigde Staten de grens tussen kerk en staat goed bewaakt. Maar nergens wordt zo vaak God genoemd in hun verkiezingsoproepen met ‘God, zegene Amerika’.

De tekst van de grondwet is een heilige tekst en iedere ochtend wordt in scholen het volkslied gezongen met de hand op het hart. Huwelijken zijn rechtsgeldig wanneer de huwelijksbeloften voor een ambtsdrager van een kerk afgelegd zijn: het verslag van de – vaak zeer summiere – plechtigheid wordt opgestuurd naar de burgerlijke overheid en vanaf dat moment is het huwelijk rechtsgeldig.

Wat mij ook trof was dat dit sprookjesachtige gebeuren, deze pracht en praal, moeiteloos werd verbonden met bidden voor armen, thuislozen, en gebrekkigen.

Misschien ging dit gemakkelijk omdat de koningin bekend stsat als een beschermvrouw van vele caritatieve instellingen. Ik had niet de indruk dat de bisschop met zijn hoog gouden mijter die de armen aan het begin van de viering vermeldde een hypocriet was. Al de mijters en andere prachtige uitingen ten spijt was het de taak van de kerk er te zijn ten dienste van de armen.

Ik zou niet weten welk ander land zo met middeleeuwse plechtigheden en het verbinden van armoede met pracht en praal omgaat. Engeland heeft een eigen karakter. Engeland is een land apart. De beroemdste headline in de Engelse kranten was die van de jaren dertig toen er een geweldige mist heerste – voor een goed deel veroorzaakt door de het gebruik van kolen en turf. De krantenkop luidde: Vasteland geïsoleerd door mist. Of iets moderner verwoord: Europa geïsoleerd door mist. Wij, Engelsen, horen niet bij landen van mist en mest, wij zijn anders, wij heersen over de zee.

Het zou mij niet verbazen als dit sentiment de beslissende stem is voor het niet blijven van het Verenigd Koninkrijk (Engeland, Schotland, Wales, Noord-Ierland) in Europa. Wij, Britten, willen niet zo zijn als de ‘anderen’. Of horen bij Europa economisch gezien al of niet beter is, niemand kan het met enige zekerheid zeggen. De vraag zichzelf te zijn, Europa in de mist te laten, het woord ‘Europa’ de betekenis geven van Europa behalve Engeland zoals voor de Spaanssprekenden Europa heel Europa betekent zonder Spanje.

Op het moment dat ik dit schrijf, is het nog onduidelijk wat de uitslag van het referendum zal zijn. Zal zijn. Zal Engeland zich verschuilen achter een mist die pretendeert ondoordringbaar te zijn? Zal het Verenigd Koninkrijk uiteenvallen en zullen delen daarvan de republikeinse staatsvorm aannemen? Wat gaat er gebeuren op het vlak van kerk en staat? Na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie de ontbinding van het Verenigd Koninkrijk? Het ziet er naar uit dat we ons voorlopig niet hoeven te vervelen.

Delen:

Schrijf een reactie

Opgeslagen onder Geloven vandaag

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *