Wat iets tot spel maakt, is de handicap

‘Blade Babe’ Marlou van Rhijn komt uit op de 100 en 200 meter. Klik op de foto voor een NOS-portret in beeld en geluid.

Anderhalve week na het sluiten van de Olympische spelen werden in Rio de Paralympische spelen geopend.

Deze spelen voor en door gehandicapten trekken de laatste jaren meer belangstellenden. Niet hoofdzakelijk gebaseerd op medelijden, maar uit belangstelling voor de sport. Vier jaar geleden waren in Londen alle kaartjes uitverkocht. Het is onzeker of dit bij de spelen van nu weer zo zal zijn, maar er is zeker een voortgaande tendens de alternatieve Olympische Spelen steeds hoger te waarderen.

Wat iets tot een spel maakt, is de handicap. Normaal schop of gooi je een bal. Maar bij voetballen mag je de bal niet met je handen aanraken en bij handballen mag je de bal niet met je benen vooruitschoppen, hoewel dit waarschijnlijk vlugger of in elk geval krachtiger gaat. Zoals kleine kinderen op een smal muurtje of een richel lopen en uitroepen: kijk eens wat ik kan. Het is een uitproberen van zichzelf en van de wereld.

Het is een handicap die de spelers zichzelf hebben opgelegd: kijk eens wat ik, wat wij kunnen? De handicaps vormen het kader waarin zij spelen. Er is verder een duidelijk teken om aan te geven wat het begin en einde is van het spel. Wat in het gewone leven vaak niet mag, is wel toegestaan in het spel.

Ik heb geen idee hoe de Paralympische Spelen zich verhouden tot de Olympische. Allerlei regels moeten worden aangepast. Je kunt je afvragen of het niet beter zou zijn sommige spelen een eigen naam te geven. Dan wordt het moeilijker de spelen met elkaar te vergelijken. Ik weet niet hoe de handicaps van de deelnemers onderling worden bepaald. En het is moeilijk zo niet onmogelijk om de resultaten te vergelijken tussen een niet-gehandicapte en een gehandicapte loper of zeiler.

De belangstelling voor de Paralympics moge toenemen, de aandacht van de pers is maar gering. Er worden meer medailles gewonnen door de deelnemers aan de Paralympische dan door die van de Olympische Spelen, maar dat bevestigt velen in de overtuiging dat je die Paralympische Spelen niet serieus moet nemen. Het is voor de betrokkenen een aardig tijdverdrijf, maar verder niet.

Voor enkelen draagt meedoen aan een sport bij aan het verbeteren van de conditie of voor het overwinnen van de schroom in de ontmoeting met ander mensen. Maar voor de meesten geldt wat de apostel Paulus al schreef: dat lichamelijke oefening geen nut heeft. Ik denk ook aan een interview met Winston Churchill. Hem werd gevraagd hoe hij zo oud had kunnen worden. ‘First of all no sports’, was zijn antwoord.

Sport kost veel geld en heeft weinig positieve effecten. Maar als ik zou moeten bepalen hoe het geld verdeeld zou moeten worden, dan zou ik de gehandicapte sporters een voorkeursbehandeling geven.