Autonomie: een te romantische waarde

sterfbedEerlijk gezegd had ik niet verwacht dat de regering zo snel na het rapport Voltooid Leven van de commissie Paul Schnabel een voorstel zou gaan doen om het mogelijk te maken zichzelf te doden of daarbij te assisteren op grond van de overtuiging dat het leven voltooid is.

De commissie was in 2004 gevraagd hierover een onderzoek te doen. Acht maanden geleden was de commissie met een antwoord gekomen.

Het advies van de commissie was om voorlopig geen veranderingen in de wetgeving aan te brengen. De huidige euthanasiewet geeft aan mensen die niet verder willen leven genoeg ruimte om het leven te beëindigen.

Ik kreeg de indruk dat de commissie meer ervaring wilde opdoen voordat men een uitbreiding of juist een beperking van de euthanasiewet zou willen voorstellen.

Er zijn mensen die, hoewel ze gezond zijn, dood willen. Ze hebben een goed leven gehad. Hun partner is overleden, hun kinderen eveneens, of er is helemaal geen contact meer met hen, het is mooi geweest, ze willen gaan, de overheid moet barmhartig zijn en zorgen dat allerlei stiekeme middelen overbodig zijn.

Op goed geluk van her en der medicijnen verzamelen en ze op hoop van zegen innemen moet onnodig worden. Het NRC Handelsblad meent dat de regering de onduidelijkheid rond het levenseinde wil wegnemen. Maar ik denk dat de onduidelijkheid eerder zal toenemen, gezien dat deze er kennelijk rond de euthanasie al is. Bij euthanasie heb je nog altijd de betrekkelijke duidelijkheid van de ziekte, bij ‘mijn leven is voltooid’ lijkt me dat moeilijker.

Wat de redenering doet, is eerder een vlucht naar voren.

Wat ik niet zie gebeuren is dat men een beroep op God zal doen als de gever van het leven. God is geen wapen of argument in het debat. Bovendien zijn zij die in God geloven een minderheid geworden. De meerderheid kan geen betekenis geven aan het woord ‘God’.

De argumenten die gewisseld worden moeten voortkomen uit de ethiek. Dat is al moeilijk genoeg. Want er is niet zo maar één ethiek. De uitgangspunten en vooronderstellingen kunnen van elkaar verschillen met als gevolg dat de conclusies niet altijd dezelfde zijn.

In onze westerse samenleving is ‘autonomie’ een woord van groot belang. Autonomie wordt beschouwd als een werkelijkheid van grote waarde. Zij wordt gezien als een belangrijk element in onze cultuur.

'De vraag is of we wel autonoom zijn.'

‘De vraag is of we wel autonoom zijn.’

Denkende vanuit de autonomie lijkt het bijna vanzelfsprekend dat mensen zelf beslissen over hun levenseinde. Als je je hele leven zelfstandig gehandeld hebt en allerlei kleine en grote beslissingen hebt genomen, moet je dan ook niet de vrijheid, ja het recht hebben zelf het moment te kiezen wanneer je definitief afscheid van het leven neemt? ‘Mijn leven is voltooid’ of ‘het leven heeft mij niets meer te bieden’ of ‘ik ben helemaal alleen’, of ‘ik wil niet afhankelijk worden van anderen’ of ‘ik heb geen zin door een dodelijke en pijnlijke ziekte te sterven.’

De vraag is of we wel autonoom zijn. We worden geboren dankzij anderen, de eerste jaren van ons leven zijn we bijna geheel afhankelijk van anderen. We worden geboren in afhankelijkheid en op het einde van ons leven keren we voor een goed deel tot die afhankelijkheid terug.

We maken een grote cirkel. Is het doel van het leven aan die afhankelijkheid te ontsnappen? Maar dat lijkt onmogelijk. We blijven afhankelijk van plaats, tijd, cultuur, taal, van concrete mensen, dichtbij of veraf.

Verarmen we niet door autonomie als min of meer de hoogste waarde te zien? Moeten we niet ons durven overgeven aan het leven, inbegrepen onze afhankelijkheid? Aan onze geringe autonomie, aan onze lege handen, aan de gang van het leven?

Misschien is dit te romantisch gezegd of is juist de autonomie romantisch, onwerkelijk. Met zulke vragen is mijn leven nog niet voltooid.

Lees hier het rapport Voltooid Leven.

Lees hier het voorstel van de regering.

Delen:

2 Comments

Opgeslagen onder Geloven vandaag

2 Responses to Autonomie: een te romantische waarde

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *