
De leegte en stilte van de woestijn wordt van oudsher, als beeld en als fysieke plaats, verbonden met meditatie en vasten. De evangelies vertellen dat Jezus veertig dagen in de woestijn vastte, voorafgaand aan zijn openbare leven. Ons gebruik om de periode tussen Aswoensdag (vlak na carnaval) tot Pasen te vasten, komt daar vandaan.
Van oudsher zijn de wegen van het bidden, het mediteren, de contemplatie en de mystiek verbonden met aandacht, toewijding, stilte. Stil worden in jezelf: niet omwille van het stil zijn, maar omwille van de openheid. Je onthoudt je van het maken van geluid. Je laat je omgeving los. Deze stilte is van grote waarde in onze contacten met anderen. Stil zijn en de ander laten spreken. Luisteren en horen met ons hart. Deze stilte is een element in vieren, bidden en mediteren. Zij maakt een grotere openheid voor God en medemensen mogelijk.
Vroeger werden het vasten en het onthouden gezien als mogelijke hulpmiddelen bij het loslaten, het bidden en het vieren. ‘Vasten’ is dat je geen voedsel gebruikt of minder eet. ‘Onthouden’ is dat je geen vlees eet. Het vasten en onthouden zijn bijna geheel uit het moderne westerse christendom verdwenen. Men ervoer ze als van buitenaf opgelegd.
Bovendien legt het moderne leven een druk op mensen, die het hun moeilijk maakt te vasten en zich te onthouden. Vroeger werd in alle kloosters ten dele vegetarisch gegeten. Nu vinden we meer vegetariërs buiten dan binnen het klooster. Buiten de religieuze traditie is vasten een middel geworden tot een betere lichamelijke en geestelijke gezondheid of tot een instrument het eigen bewustzijn te scherpen. In de joodse, christelijke en islamitische traditie is vasten bovendien altijd verbonden met het recht doen aan anderen. In de veertigdagentijd en de advent wordt geld ingezameld voor de grote gebieden van onze wereld in nood.
Trouw aan de aarde
De christelijke geloofsbeleving is in mijn ogen aards. Ze poogt niet aan de werkelijkheid te ontsnappen door een vlucht naar het wonderlijke. Eerder integendeel, ze confronteert ons met de werkelijkheid van recht en onrecht, van vrede en geweld, van bezinning en actie. Ze brengt ons op het spoor van onszelf, van anderen, van God.
Het is leven uit de kracht van de onvoorwaardelijke vergeving, uit de liefde, uit genade. Maar het belooft geen techniek waarmee we ons leven in de hand kunnen houden.
Leven in navolging van Jezus is leven in vertrouwen. Vertrouwen is als gist in het deeg; het is onzichtbaar, maar doet heel het meel rijzen. Vertrouwen is het zout dat smaak geeft en voor bederf behoedt. Het is ook: weigeren de eenling of de minderheid op te offeren aan de meerderheid. Het is de weigering jezelf of een ander of een instituut tot zondebok te maken.
Leven in vertrouwen is leven in vrijheid. Het is een leven met de kwaliteit van eeuwig leven. Leven in een open communicatie, die zelfs door de dood niet geblokkeerd kan worden.
4 Responses to Vasten: trouw zijn aan de aarde