Heeft het kwaad toekomst?

Leden van de motorclub 'Hells Angels', die in hun naam ook een verbinding maken tussen beelden van goed en kwaad...

Heeft het kwaad toekomst? En hebben de kwaden toekomst? In het Nieuwetijdsdenken (New Age) wordt gesuggereerd dat goed en kwaad niet ten diepste van elkaar gescheiden zijn. Uiteindelijk zal er verzoening mogelijk zijn tussen goed en kwaad. Er is een oude traditie die zegt dat uiteindelijk ook de mensen die bewust voor het doen van onrecht hebben gekozen, met God en hun slachtoffers verzoend zullen worden.
Ik heb grote aarzelingen bij deze opvat­ting, die zo verzoenend klinkt. Onrecht, geweld, onder­drukking, kortom menselijk kwaad moet serieus genomen worden. Een gevaar bij dit soort verzoeningsdenken is dat het kwaad betrekkelijk gemaakt wordt. Ook de menselijke verantwoordelijk­heid, die in de praktijk toch al beperkt is, wordt zo wel erg ver­zwakt.

Ik denk dat het kwaad geen toekomst heeft. Kwaad en God staan niet als gelijkwaardige grootheden naast elkaar.

Hemel en hel?
In de christelijke traditie is er naast een ‘hemel’ – liever gezegd naast een relatie met God – een ‘hel’. Over de hel hebben vroegere generaties zich de meest gruwelijke denkbeelden gevormd. Predikers hebben hel en verdoemenis verkondigd met de hoop mensen zo in het gareel van het goede te houden. Ze spraken in zo levendi­ge kleuren over de hel alsof ze er zelf geweest waren.

Maar de hel staat niet zo tegenover de ‘hemel’. Het lijkt mij beter te zeggen dat zij die geen positieve, rechtvaardige, communicatieve verhou­ding hebben met anderen, dit evenmin na hun dood zullen hebben. Voor hen is er geen toekomst. Voor hen is de dood inderdaad de dood.

Loutering
Er is geen ‘hel’ zoals er wel een ‘hemel’ is. Ik sluit daarbij niet uit, dat er voor hen wel een confrontatie plaatsvindt met henzelf, een ‘oordeel’, een ontmoeting die hun de waarheid over hun leven onthult. Of er zulke mensen zijn, weet niemand. In onze geschiedenis zijn er deze eeuw in elk geval monsterlijke mensen geweest. En zulke mensen bestaan nog.

Dat brengt ons tot nog een andere vraag. Is het mogelijk dat er na de dood mensen met elkaar en met God verzoend worden? De ontmoeting die plaatsvindt wanneer na de dood toekomst aangeboden wordt, kan pijnlijk en confronterend zijn. Deze ontmoeting waarin de waarheid over onszelf naar boven komt, zal bovenal bevrijdend en loute­rend zijn.
De waarheid wordt onthuld dankzij de spiegel van de liefde en de onvoorwaardelijke vergeving die ons wordt voorgehouden in de persoon van Jezus, beeld van God. Deze confrontatie met de eigen geschiedenis van begaan onrecht is mogelijk omdat zij plaats vindt binnen een liefdevolle ontmoeting.