Een spook dat ‘crisis’ heet

Er waart een spook door Europa, – en door ons land – en de naam van dit spook is ’crisis’. We zijn in een crisis en het ziet er naar uit dat we er in elk geval de komende jaren allemaal mee te maken krijgen.

De crisis gaat volgens mij niet allereerst over geld, al wordt er druk geroepen dat het inkomen van grootverdieners minder groot zal worden. Het is interessant om te merken dat de bewering dat het inkomen van ‘hard werkende mensen’ in het geding is, aanslaat. Alsof het grote geld alleen ontstaat door ‘hard werken’. Ik zie bouwvakkers hard werken, maar ze worden niet zo goed betaald als degenen die door talent, milieu en opleiding meer kansen hebben.

We zijn in crisis omdat onze verwachtingen niet vervuld worden.

We hebben vele jaren in de verwachting geleefd dat ‘het’ steeds beter zal gaan. Dat we het zelf beter krijgen en dat onze kinderen en kleinkinderen het ook weer beter zullen hebben. ‘Beter’ betekende: meer inkomen, een groter of mooier huis, kunnen studeren of je kinderen kunnen laten studeren. ‘Beter’ betekende ook: een grotere zelfstandigheid om te bepalen hoe je je leven wilt inrichten, een grotere onafhankelijkheid, meer autonomie. Meer kunnen beslissen op grond van je inkomen, je studie, je talenten. Alles meer en beter voor jezelf en voor hen van wie je houdt. De bomen groeiden tot in de hemel.

We zijn geen goden

Nu dreigen die bomen potplanten te worden. Minder inkomen, minder zelfstandigheid, minder verre reizen, minder buitenshuis eten, en flexibele, tijdelijke banen. We komen tot het besef dat we in een beperkte wereld en in een eindige tijd leven, waarin geen plaats is voor onbeperkte groei, eeuwige gezondheid, onmetelijke rijkdom, volledige zelfstandigheid, totale autonomie. We zijn geen goden.

Hoe leven we met minder geld en minder hoge verwachtingen? Hoe gaan we verder met meer zelfstandigheid? Hoe houden we het uit in een omgeving die in vergelijking met andere samenlevingen welvarend is, maar in vergelijking met onze vroegere verwachtingen armoedig is en geen belofte inhoudt dat we die armoede zullen overwinnen? We worden uitgedaagd te leren leven met beperkingen.

Elia vraagt te delen

In de tijd van de profeet Elia heette het spook hongersnood. Het regende drie jaar lang niet. Zelfs Elia had geen water meer en werd gezonden naar een weduwe in Sarefat. Een weduwe is hier het beeld van de armste en afhankelijkste mensen. Ze behoort niet meer tot haar eigen familie, en nu ze weduwe is evenmin tot de familie van haar overleden man. Bovendien woont deze weduwe in heidens gebied. Ze heeft geen rechten en is afhankelijk van wat haar toegeschoven wordt.

De profeet Elia doet in 1 Koningen 17,10-16 iets merkwaardigs. Hij vraagt de arme weduwe om brood en trekt zelfs bij haar in. Hij belooft haar dat er genoeg olie en meel zal zijn. Hij maakt haar nog armer, nog minder zelfstandig, lijkt het, hij vraagt haar te delen. En juist dit delen van wat beperkt is, van wat zelfstandigheid in houdt, maakt het mogelijk de crisis, de hongersnood te doorstaan. Het spook wordt verjaagd. De belofte van de profeet wordt werkelijkheid. De weduwe wordt uitgedaagd zelfstandig een besluit te nemen en al of niet op verzoek van de profeet in te gaan. Ze ontvangt een zelfstandigheid die ze niet eerder had gekend. Er gaat een geklaag door ons land, maar je kunt ook vragen: ‘wie wil er met me delen?’. Of: ‘kan ik met iemand delen?

Dienstverlening

Een paar decennia geleden dacht men dat de volgende fase van de industriële revolutie die van de dienstverlening zou zijn. In feite blijkt de dienstverlening gering te zijn; het blijft gaan om er rijker van te worden. We kunnen het woord ‘dienstverlening’ zijn oorspronkelijk betekenis hergeven. Degene die verklaarde de dienaar van allen te zijn kan ons model en voorbeeld worden.

Leven zonder spoken is leven zonder afgoden.

 

Delen:

1 reactie

Opgeslagen onder Geloven vandaag

One Response to Een spook dat ‘crisis’ heet

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *