God bevrijdt uit dwang

Regel van de dertiende-eeuwse Perzische sufi-dichter Rumi.

Regel van de dertiende-eeuwse Perzische sufi-dichter Rumi.

Wanneer Johannes in het Nieuwe Testament zegt dat God liefde is, blijft hij onbekommerd toch ook schrijven over ‘wet’ en ‘gebod’. Maar volgens mij komen ‘wet’ en ‘gebod’ op de tweede plaats.

Dat God liefde is betekent niet in de allereerste plaats het vervullen van geboden, maar het ervaren van die liefde en erop vertrouwen. Dit zien we duidelijk terug in bijvoorbeeld het zogenaamde hooglied van de liefde van Paulus (1 Kor 13). Hij noemt verschillende vormen van vrijheid: de vrijheid van afgunst, van de drift je groter te maken dan je bent, van de behoeft een boekhouding bij te houden, te leven in een wereld van leugens.

Afgunst maakt blind

De liefde maakt je vrij van afgunst. Afgunst is de wortel van veel ellende. De afgunst vergiftigt je, en al je relaties. Het tiende ‘gebod’ – of liever ‘woord’ – ’je zult niet begeren wat een ander toebehoort’ is een samenvatting van de woorden, die hieraan voorafgaan: verwaarloos je oude ouders niet, dood niet, pleeg geen echtbreuk, steel niet, leg geen vals getuigenis af tegen uw naaste.

De afgunst maakt je blind voor wat je hebt, je ziet alleen maar wat de ander heeft, een bijzondere auto bijvoorbeeld, en je wilt hebben wat de ander bezit: uiteindelijk wil je zijn zoals die ander. De liefde verlost je van afgunst, zorgt dat je je niet gaat vergelijken met de ander. De liefde zorgt dat je het leuk vindt dat de ander over deze of die gaven beschikt. Je geniet van de ander, en van wat de ander kan. Je kijkt met andere ogen naar de economie, waarin afgunst zo’n prominente plaats heeft.

Niet quitte staan

De liefde bevrijdt je van de dwang jezelf groter te maken dan je bent, op te scheppen ‘zie mij eens’. De liefde verhindert dat je anderen vernedert en kwetst. Zij geeft je de mogelijkheid om boven beledigingen te staan. Je hebt geen behoefte om een boekhouding bij te houden; die heeft dit voor mij gedaan, nu zal ik voor hem/haar dat doen zodat we weer quitte staan. Het gaat er helemaal niet om quitte te staan.

De liefde maakt je leven transparant. Als er geen leugen is, is er een klimaat van openheid en ontspannenheid. De liefde loopt bewust het risico bedrogen te worden, maar in alle omstandigheden blijft ze hopen, vertrouwen, geloven. Echte liefde maakt niet naïef, maar ze gaat wel uit van de betrouwbaarheid van de ander en verduurt alles wat er gebeurt.

Liefde wordt gegeven

Het is niet zo dat je veel moet doen, allerlei regels moet onderhouden en dan hopelijk een liefhebbend mens wordt, het is omgekeerd. De liefde van God wordt je aangezegd en je toevertrouwd door anderen. Ga je daarop in, geloof je wat je wordt aangezegd, dan ontdek je de liefde als een inspirerende kracht. Doe wat de liefde je ingeeft. Dat kan het leven nooit helemaal mis gaan, hoewel het zeer wel mogelijk is dat je woorden en daden misverstaan worden; een belangstellende vraag kan opgevat worden als een aanval.

De liefde vergaat volgens Paulus nooit. Ze reikt boven de dood uit. De liefde is een proces, een gang, een weg, een reis. Wanneer je aan het begin staat van je leven, ben je nog een kind. Langzaam groei je op en laat je het kinderlijke achter je. Je rijpt in weer en wind: je weet dat je de werkelijkheid om je heen – en ook de mensen, je partner, vrienden, familie, de vreemdeling – slechts ziet als in een wazige spiegel.

Onszelf een raadsel

En dat geldt in het bijzonder van God, de bron van alle liefde, en zelf liefde. Een liefde die ons vrijheid en ruimte laat, en daarom afwezig lijkt. We weten niet wie God is. We kennen slechts ten dele. Ook elkaar kennen we maar ten dele. En je bent zelfs niet in staat alles te weten over jezelf. Je bent voor jezelf een raadsel, maar de liefde voorkomt dat je overheerst wordt door de angst voor het onbekende, voor wat er in je is en voor de toekomst.

‘God is liefde’ kan een inspirerende kracht zijn, de god van de geboden en verboden legt beperkingen op die hoe waardevol ze ook kunnen zijn, en hoezeer ze je bescherming en orde bieden in de chaos, het nadeel hebben als ’t ware van buiten te komen. De liefde is een geschenk, maar wordt ervaren als komend van binnen uit.

Delen:

3 Comments

Opgeslagen onder God

3 Responses to God bevrijdt uit dwang

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *