Tegen eenvormigheid

een-verscheidenheidHet vertrouwen dat God liefde is, helpt de verschillen in onze menselijke werkelijkheid waarderen.

Het geloof in de ene God kan zo sterk zijn dat alles daarvoor moet wijken. We zien dat in verschillende extreme vormen van de islam, maar de geschiedenis van het christendom is ook vol van pogingen de wereld zo te veranderen dat er slechts één uniforme orde in de wereld zou zijn.

Sinds de vierde eeuw en de erkenning van het christendom als staatsgodsdienst, door de Romeinse keizer Theodosius, hebben christenen geprobeerd de wereld te domineren en in één bepaalde vorm te persen. Toen de poging samen te klonteren met de staat opgegeven werd, ontstond het streven om de wereld te veranderen in één grote christelijke cultuur. De Jodenvervolgingen werden mede geïnspireerd door het verlangen één volk te vormen. Kolonisatie en missie gingen vaak hand in hand, zonder dat dit als tegenstrijdig ervaren werd. Er werden pogingen ondernomen om de slaven die vanuit Afrika de tocht naar Latijns-Amerika hadden overleefd, te dopen en katholiek te maken, maar men kwam niet op de gedachte dat je als christen mensen moest bevrijden uit de slavernij. De God die mensen uit de slavernij van Egypte bevrijdde was hen vreemd. Ook priesters waren vaak slavenhouders.

Het was Advent 1511 toen de dominicaan Antonio Montesino de preekstoel beklom van de hoofdkerk van de Spaanse kolonie Santo Domingo en zich krachtig richtte tot de Spaanse grootgrondbezitters, onder wie ook de priester en grootgrondbezitter Bartolomé de las Casas: ‘Jullie verkeren allemaal in doodzonde en leven en sterven daarin vanwege de gruwelijkheden en tirannie die jullie deze onschuldige volkeren hebt aangedaan… Hoe kunnen jullie hen zo onderdrukken en kwellen, hun voedsel weigeren, verpleging ontzeggen als ze ziek zijn en hen zo enorm veel arbeid opleggen, dat zij er ziek ervan worden en eraan te gronde gaan? … Zijn zij dan geen mensen? Hebben zij soms geen met rede begaafde ziel? Zijn jullie dan niet verplicht hen net zo lief te hebben als jezelf?… Merken jullie dan niets? In welke slaap of in welke passiviteit zijn jullie dan weggezonken?’

Indiase verbeelding van Jezus.

Indiase verbeelding van Jezus.

Bartolomé de las Casas bekeerde zich, werd dominicaan, verdedigde de indianen en werd een van grondleggers van het volkerenrecht.

Vooral de jezuïeten toonden hun respect voor de grote Chinese en Japanse culturen, maar jammer genoeg vonden franciscanen en dominicanen meer gehoor bij de paus en moesten ze de aanpassingen in kleding en ritueel opgeven ten gunste van een identificatie van geloof en westerse cultuur.

Toen in de twintigste eeuw christenen meer en meer bewust werden van het pluralisme in hun geloofsovertuigingen en de veelvormigheid van liturgie en praktijk, kwam er ruimte om het ideaal van een christelijke uniforme cultuur op te geven. Maar het ideaal van een christelijk Europa bleef nog lange tijd levend. Oecumene en interreligieuze ontmoetingen hebben geholpen in te zien dat verschillen positief zijn en dat geen enkele religieuze traditie alles van Gods aanwezigheid kan omvatten. We moeten leren verschillen te waarderen.

God is liefde. Het is wezenlijk aan de liefde dat ze verschillen accepteert, zich verheugt over het anders zijn van anderen. God zelf laat zich zien in de verscheidenheid van schepper, bevrijder en vormen van vrijheid. Christen zijn is niet mogelijk zonder contact met een gemeenschap, met anderen, met ‘vreemden’.

Delen:

Schrijf een reactie

Opgeslagen onder God

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *