Ik vereer geen leider. Zeker geen graf

De Perzische dichter en mysticus Djelal-oed-din Roemí (1207-1273) is een van de bekendste soefi's.

De Perzische dichter en mysticus Djelal-oed-din Roemí (1207-1273) is een van de bekendste soefi’s.

Half november organiseerde De Nieuwe Liefde in Amsterdam samen met het Dominicaans Studiecentrum DSTS een avond over het soefisme. Twee Amerikaanse experts, Vincent Cornell en Bruce B. Lawrence, en de Noorse hoogleraar Kari Vogt gaven kort aan dat volgens hen het soefisme bij uitstek het medicijn is of tegengif tegen het radicalisme.

Soefisme is een beweging die in de islam is ontstaan en zich daarin vanaf de dertiende eeuw ruim verspreid heeft. Centraal in het soefisme staat de liefde, de tolerantie, de liefdevolle relatie met God. Het soefisme is daarbij meer een weg, een methode, dan een nauw omschreven leer. God wordt gezocht in elke gebeurtenis. God valt niet samen met de schepping, maar is wel in iedere uiting van de schepping aanwezig. De mens is een kanaal van God. Soefigeschriften staan vol uitdrukkelijke en impliciete citaten uit de Koran. De Koran is zeer belangrijk voor hen.

De drie hoogleraren benadrukten nogal het belang van leiderschap. Ze wensten ook Nederland een figuur toe die een voortrekker en leider zou kunnen zijn.

Na zijn dood zou het graf van deze grote voorman een plek kunnen worden waar de Soefi’s zich om heen zouden kunnen verzamelen en een devotie zouden ontwikkelen. Mensen zouden gaan pelgrimeren naar dat graf. Rond het graf konden dan voorzieningen gebouwd voor de pelgrims. De liefde die de soefi’s uitstralen is het beste tegengif tegen gewelddadige sekten en radicale groepen, zeiden de hoogleraren.

Dat de liefde het beste medicijn is tegen radicalisme is waar. De liefde doet de ander verschijnen als medemens in plaats van als ‘de vijand’. Vincent Cornell waarschuwde krachtig tegen een ‘over-romantisering’, alsof liefde als vanzelf geweld doet verdwijnen als sneeuw voor de zon. Liefde kan ook ‘stinken’ en je opsluiten in een klein cirkeltje. Bovendien is een belangrijke vraag: hoe kun je weten dat God spreekt door deze persoon?

De vroegere VVD minister van financiën Johan Witteveen, 92 jaar oud, was ook aanwezig. Hij stond al tijdens zijn ministerschap bekend als een soefi. Hij benadrukte het eigen karakter van het soefisme in Nederland. Daarin speelt een grote rol de erkenning van de vijf grote wereldgodsdiensten, Jodendom, christendom, islam, hindoeïsme en boeddhisme. Iedere dienst begin met het aansteken van vijf kaarsen die de vijf godsdiensten symboliseren. Uit de heilige boeken van elke godsdienst wordt een gedeelte gelezen. In de praktijk blijkt het juist moeilijk te zijn een tekst te kiezen uit de Koran, omdat deze zoveel juridische teksten bevat. De Nederlandse soefi’s hebben vaak niets met de islam.

Dansende (draaiende) derwishes in Konya, Turkije: een van de bekendste soefi-meditaties.

Dansende (draaiende) derwishes in Konya, Turkije: een van de bekendste soefi-meditaties.

Wat mij verbaasde was dat de naam van Jezus niet viel wiens geboorte we volgende week vieren. Zien de soefi’s hem als een Soefi? In een boekwinkel in Konya, een stad in Turkije, waar een van de grote figuren van de soefibeweging begraven ligt, de dichter Rumi, vertelde de eigenaar me dat hij geaarzeld had tussen christendom en de soefibeweging en dat hij gekozen had voor de soefibeweging, die dichter bij hem stond. Konya is een conservatieve islamitische stad.

Ik voelde me niet aangesproken door de hoogleraren. De nadruk op de belangrijke leider, wiens graf na zijn dood het centrum van een devotie zou worden, deden me eerder wat rillingen over mijn rug gaan. Dat soort leiderschap hebben we niet nodig, zijn we beter kwijt dan rijk. De liefde waarover de drie inleiders spraken gaf me een wat wee gevoel. Stichten de soefi’s ook ziekenhuizen, weeshuizen, scholen? In elk geval scholen, maar daarbij ging en gaat het vooral om het doorgeven van de islam. De Turkse Soefi F. Güllen heeft scholen opgezet, met een wat breder doel: de versterking van de morele waarden van de islam.

Hoe dan ook, verering van een grote leider is niets voor mij, en zeker niet van zijn graf.

 

Delen:

1 reactie

Opgeslagen onder Jezus, de Christus

One Response to Ik vereer geen leider. Zeker geen graf

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *