‘Opruimen die hap’, hoorde ik iemand zeggen. Die ‘hap’ is de IS, de Islamitische Staat. Een van hun recente misdaden is de gevangenis in Mossoel leeghalen en de gevangenen executeren. Eerder onthoofden zij Amerikaanse en Britse journalisten. Ze vonden waarschijnlijk de gevangenen een vlek op de islam en wilden een kans op besmetting voorkomen.
Wie overwint hier wie? Het is nauwelijks te zien. Foto van een slagveld in Syrië.
Hun barbaarse optreden maakt hen niet erg populair. De reactie van ‘opruimen die hap’ kwam niet van iemand van de straat, maar van een universitair gevormde man. Het is een begrijpelijke reactie. Wat de groep Islamitische Staat doet is verschrikkelijk. Dus die groep vernietigen en de wereld zuiveren.
Maar doe je dan iets anders dan wat zij doen?
Zij streven naar een zuivere wereld waarin iedereen het met elkaar eens is. Wie zich niet inspant voor de Islamitische Staat is nutteloos, is een vijand, kan beter verdwijnen. Voor ons is de IS een vijand. De IS belaagt ons, wij belagen de IS. We hebben het gevoel en zijn ervan overtuigd dat wij iets goeds doen met de IS te bestrijden, de IS is er zeker van dat zij iets doen wat God van hen vraagt. Wij maken gebruik van moderne wapens zoals dromes. Als ze er de kans ertoe krijgen, zullen zij niet aarzelen dezelfde wapens te gebruiken. Wij stippelen een bepaalde strategie uit, zij doen hetzelfde.
Wij en zij zijn elkaars dubbelgangers, tweelingen. Wij vinden dat wij ongelooflijk veel van de leden van de IS verschillen en zij denken dat zij totaal van ons verschillen. Een neutrale waarnemer zou geen verschil zien. Wij zijn voor een menswaardig bestaan voor iedereen, zij zeggen hetzelfde: als iedereen zich maar zou aansluiten bij de IS. Wij denken dat de IS schromelijk achter loopt; zij moet de Verlichting nog door en ontdekken dat er een scheiding bestaat tussen staat en religie. Of lopen wij achter door de islamitische waarden niet centraal te stellen in ons leven?
In elk geval gebruiken wij dezelfde wapens als onze tegenstanders. Zij willen ons uitroeien, wij hen. Wat is het verschil?
Niets maakt mensen zo gelijk als geweld. In het geweld gebruiken we dezelfde middelen, jagen wij soortgelijke doelen na, bootsen we elkaar na. We worden als onze vijand. Het is naar om een vriend te verliezen, maar het is erger geen vijand meer te hebben, want dan hebben we geen tweelingbroer of tweelingzus meer.
Het Midden Oosten is een grote chaos sinds de Turken hun macht over staten, steden en stammen verloren hebben. De staten die er nu zijn hebben grenzen die de Europese staten omstreeks 1918 hebben getrokken, zo te zien vaak met een liniaal. De staten zijn kunstmatig en hebben niet de kracht om mensen te verzamelen en te binden. In deze betrekkelijke chaos zoeken mensen naar een veilig groepsverband. Een vijand zoeken is de meest voor de hand liggende oplossing. De beste kandidaat is Europa en Amerika die de chaos hebben veroorzaakt en ondersteund.
IS uitroeien maakt ons tot een dubbelganger van IS. Zijn er-niet-gewelddadige oplossingen? Misschien. Ik weet te weinig van de IS af. Misschien in individuele gevallen. Wij kunnen een alternatief laten zien al, is het maar dat je krijgsgevangenen niet doodschiet. Het geweld is er al en je kunt niet anders dan tegen je zin in strijd leveren. Maar de intentie moet een andere zijn dan ‘opruimen die hap’.
De leden van de IS zijn geestelijk al dood. Het is aan ons hun leven en een gezicht te geven.
*
Overigens: op vrijdag 14 november houdt Hans Achterhuis de eerste Girard Lezing in Amsterdam, onder de titel: Geweld is geen optie! De kunst van het vreedzaam vechten. Georganiseerd door de de Girard Studiekring, waarbij ik betrokken ben, en VU-Connect. Klik hier voor meer informatie: Girard Lezing Hans Achterhuis 14 nov