Is het erg dat het Nederlands sterft?

In het huis waarin ik nu woon komen we elke woensdagochtend met zes tot acht personen bijeen om een paar Nederlandse gedichten te lezen. Ernstige, leuke, klassieke, met of zonder rijm, een sonnet of een vrije vorm….

De dichter beslist of hij of zij een gedicht schrijft of niet. De manier waarop hij elke regel beëindigt bepaalt dit. Een gedicht maken is een exact gebeuren, een exact weten waar elk woord in het geheel terecht moet komen. Er zijn dichters die een paar woorden opschrijven en vervolgens worstelen met deze woorden om ze te scheppen tot een gedicht. Dat kan slapeloze nachten kosten.

Een van ons merkte toen op dat dichten in het Nederlands een voorbije zaak is. Ik was het meteen met hem eens. Ik had daarover al een blog willen schrijven. Vorige week was ik nog op de Vrije Universiteit in Amsterdam geweest en zag ik dat het woord ‘collegezaal’ vervangen was door ‘lecture room’. Geen ingrijpend gebeuren zou je zeggen. Maar proefschriften worden sinds enige tijd geschreven in het Engels. Het academisch Nederlands is al aan het afsterven.

Gedicht van Paul van Ostaijen

Misschien komt er een tijd dat iemand cum laude promoveert omdat hij/zij een proefschrift in het Nederlands heeft geschreven, maar het is meer waarschijnlijk dat het verplicht wordt een proefschrift in het Engels te schrijven, of in het Chinees. Over een eeuw spreekt bijna niemand Nederlands.

Her academisch Nederlands gaat dus verdwijnen, maar ook op een lager niveau wordt de positie van het Nederlands aangetast. Er gaan stemmen op om het Engels verplicht te maken op de lagere school en zelfs op de kinderopvang van heel kleine kinderen zou Engels gesproken moeten worden.

Op dezelfde manier is ook het Iers verdwenen. Dankzij het onderwijs zijn het Bretons en andere lokale talen in Frankrijk verdwenen. In de streken waar eens Nederlands werd gesproken in Frankrijk, zoals in Duinkerken, is het Nederlands hoogstens nog een taaltje dat onderling thuis wordt gesproken. De positie van het Nederlands wordt verder verzwakt door dat er een steeds grotere kloof begint te ontstaan tussen het Hollands en het Vlaams. Beide talen worden op de TV ondertiteld.

Natuurlijk komt er een tegenbeweging. Het Nederlands wordt uitgeroepen tot officiële taal van het koninkrijk – maar dat betekent niet veel meer dan dat de troonrede in een stamelend Nederlands zal worden voorgelezen. Mensen vinden het veel gemakkelijkere een en dezelfde taal te spreken en gezien onze handelsbelangen heeft het vele voordelen als je vloeiend Engels spreekt.

Het Nederlands wordt steeds meer verdrongen. Het wordt ook steeds slechter gesproken. ‘Hun hebben veel geld.’ Men gaat zich schamen Nederlands te spreken. Er komen enthousiaste verenigingen tot behoud van het zuivere Nederlands, maar zij vergrijzen en worden zelf boeiende objecten van studie voor bijvoorbeeld makers van proefschriften

Binnen honderd jaar zal de strijd beslist zijn en zal de Nederlandse taal uitgestorven zijn. Het zal een dode taal zijn geworden zijn, behalve voor sommigen hobbyisten.

Is de dood van het Nederlands jammer? Je kunt als overtuiging hebben dat iedere taal een aparte kijk op de werkelijkheid geeft. Dan is het jammer dat de Nederlandse kijk verdwijnt. Maar het lijkt me dat dit een romantische interpretatie van taal is. Is het verdwijnen van het onderscheid tussen mannelijke en vrouwelijke woorden een verlies? Of het vervangen van sterke door zwakke werkwoorden? Of zelfs tussen ‘zij’ en ‘hun’ of tussen ‘meer dan ik’ en ‘meer dan mij’?

Wie weet, wordt dit blokje tekst ooit nog een onderwerp van een proefschrift. Graag in het Chinees.