Weg met kerstgedachte en kerstgevoel

‘Het kerstgevoel is een uitgeknepen citroen’

‘Doe de lichten uit, zet de kerstgedachte aan’, roept de radio mij toe. Ik weet niet eens welk bedrijf met deze tekst adverteert. Ik vind de oproep verbluffend.

De ‘kerstgedachte’. Wat is dat? De advertentie laat helemaal open wat de inhoud van die gedachte is. Het is een gedachte zonder inhoud. Je ziet op je scherm nog iets van een rijk beladen tafel en een groep mensen daarom heen. Is dat de kerstgedachte: gezellig bijeen rond een volle tafel? Mocht er onverhoeds te weinig zijn van iets, dan is er geen man overboord, want in vele gemeenten zijn de winkels ook op eerste Kerstdag open.

Er wordt niet gesuggereerd dat het voedsel gedeeld zou kunnen worden met mensen die niet eens tafel hebben. Delen uit je overvloed zou misschien een onderdeel kunnen zijn van de ’kerstgedachte’. Maar dan wordt de kerstgedachte meer dan alleen een gedachte. En waar leidt dit toe? Straks krijg je nog mensen, theologen en bisschoppen die beweren dat je brood mag stelen wanneer je dreigt om te komen van de honger.

De kerstgedachte is bijna leeg. Je kunt er hoogstens fijne geuren in opslaan, dan is er toch net iets meer dan de leegte.

Het verbijstert mij dat iets heel concreets, de komst van het nieuwe licht in de heidense tradities, de geboorte van Jezus van Nazareth in de christelijke tradities, zo abstract wordt gemaakt. De vrouw met de pijn van de bevalling is weggetoverd, de armoedige omgeving waarin de bevalling plaats vindt, steekt scherp af bij de overvolle tafels. Ze wordt weggelaten.

Armoede is voor vele Nederlandse gezinnen een concrete werkelijkheid. De veranderingen in het klimaat kun je aflezen van de hemel. Je hoeft niet terug te keren naar het oude heidendom om ze te zien.

Ook als je geen christen bent, kun je de verhalen die geschreven zijn rond de geboorte van Jezus van Nazareth lezen, voorlezen, becommentariëren, Je kunt je verbazen dat de wereld op zijn kop wordt gezet. Grote figuren als keizer Augustus en landvoogd Quirinius leggen het in het verhaal af tegen het kleine kind Jezus.

Bron: Boomerang kaarten.

Je hoeft niet te geloven dat een kind drager is van de geschiedenis en tegenover de redder Augustus de ware redder is. Je kunt ook zonder enig geloof geïnspireerd worden door die verhalen. Je kunt verbaasd staan dat in dit verhaal God – in wie je misschien niet gelooft – verschijnt aan het schorriemorrie, de herders. Niet aan de hoge heren.

Noem deze verhalen eventueel sprookjes, maar dan zijn ze sprookjes met een hoog waarheidsgehalte. Ze zijn verhalen vol belofte en nodigen uit tot handelen. Ze gaan over onze wereld, komen tot leven wanneer wij ze beleven. Wanneer vluchtelingen langs onze ramen schuifelen, krijgt het verhaal van de vlucht van Jezus naar Egypte een nieuwe actualiteit.

Weg met de kerstgedachte en met het kerstgevoel. Ze zijn uitgeknepen citroenen. Ze verzuren het leven. Ze zijn lucht, leegte, ijdelheid.

Ze zijn geen gedachten, laat staan een kerstgedachte

https://youtu.be/e-OXLE4-Djk